Առածներ
Քեսապերէն | Հայերէն |
1. Ուօրը կ’ըննի չուօրը չըննիէր: 2. Ուվ կ’ուտի զեծծուխը, օմ ակրան կ’արվիրի: 3. Քիէն զիէշը եարանչ աղըլ մը մըննէ: 4. Տիրուջը էսօծ տիէղը կը կեպին զիէշը: 5. Բեիրկունիդ դըքը պարքիրիթ չվճէրի մը գուվիեզը: 6. Կինէյիդ եարանչըր սակկա մը գուվիեզը: 7. Ծուովը չհեսսոծ մը մուրկինօ: 8. Ձուոյը ծուովը, ծեփեյը կրոքը: 9. Դըքը մուրկընում, էնք ըրրախօն անցով զասսէն: 10. Խախդուողը եօձը կը փելշգւայ: 11. Ծունտր բիերը մինծ իշշօն կը բառնուն: 12. Մինծ բիէրը մինծ իշշօն: 13. Խիեւը էսօց խիլօքը հեւտոց: 14. Էնք էր ստէն կը հեւտու: 15. Ճանճը պախրէն ախչըրքէն նստուօծ ի, վեսկիլէն հօգում էսօծ ի: 16. Իէշը թի Երուսաղէմ ուրթու իլի, Հաճճի չըննօր: 17. Զենտօյիթ առունց հիլլա թի տիսօր, զատ ըլի կը տսնես: 18. Ադ միր կթթուն կուօվն ի: 19. Խիեւը քթուցօն ջօր կը կրրի: 20. Իէշը հարսնէքը կինչիր ին, էսիլ ի եա փատը պեկսօծ ի եա ջօրը: 21. Իշշօն քառա կ՛էսին դըքը զջօրը (խենտոյը)անցնեն: 22. Իէշը ինկօծ տիեղը աղըզմըլի ալ չիյնէր: 23. Իէշ մը չունցողը Փիսեցոյ մը թըղ ունունու: 24. Չուճուղէն մինէն ուօր զխեպուօրը: 25. Ծովը հեսսոց զես, ծերով դարձոց զես: 26. Ալէյը այնը ջրէն կ՛իփին: 27. Էմըն օր տունձ չըն ուտիէր, օր մըլի կութը կուտին: 28. Ծուօրը էսոց ճիկուրէն կութը պիլա միր մինէն ի: 29. Հօվը իրօզիէն միէջը կիւրրիկ կը տսնայ: 30. Ձմիերը հեւիրէն ջօր տուող շօտ կ՛ըննու: 31. Ձեքմերէն ձեքիրը իշշօնքը կը հեմրին: 32. Աւճէն կինէյը միէկ ձառօն կը շաղի զհուօցը: 33. Առունց կրուոք մօխ չըննիր: 34. Սուխ սխտուր չուտուղէն հուտը չ’ըննիէր: 35. Ձօյը էսիր ի, զես ուտողը թըղ չկշտենու, զես բրնողը թըղ չհերսնու(չըֆլախի): 36. Աղքետէն իրիսը պուօղ կ’ըննու: 37. Չեմչչուծէն իրիսէն թօք, էնձրիւ հաուքու կ’էսի: 38. Միէկ ձառը միալը կըլուենու: 39. Հուչչուող շօնը չըխեծնիեր: 40. Ձուոյը գլխիէն կը հուտտի: 41. Կետօնը եօթը հիքքա կունունու: 42. Էմենոթ ձիէն հիծողը ուշետ կիջնա: 43. Հուչչուող շօնը մսեֆըր կը բիրի: 44. Խուզը խրումը կը քիշթին: 45. Միէկ ծաղկօն գերօն չուգօր: 46. Ծուվէն ֆնճան մը ջօր մխխից: 47. Տէմրջեն տուկանը կանաչ խիոր թի տսնես մը բռնեզը, շուղ կ’ըննու: 48. Հետիէն չաղուրը չ’ըննուօր, թի կ’ուզիս փէօտ ընկոյզմը ըննու: 49. Եօր կուրթոս հետիա մը տօ, թի կուզիս քերը պատոր մը ըննու: 50. Դենոյը էր կութը չը կիփէր: 51. Չէ կը ցենիս զադ կը հնծիս: 52. Ճամէն ձիէթը թըղ ֆիթա, միր արաղը թըղ չֆիթա: 53. Կէօփը դըքը չպըղտիրա չ’իսկէր: 54. Մայւու տուող ծուորը շոտ կը գային: 55. Կէօշտը էնութիէն հալլիէն չհեսկնոր: 56. Մայւու չտուող ծոռը կը կտրին: 57. Շուօտ խուսողը շոտ կը խլտէնու: 58. Հեսսըրէդ կօրա մընկի զվիտտիդ: 59. Գլոխ քուրիլա վախըթ չունա: 60. Ղօնկ թի կ’ունէս, քուրի զգլոխիթ, թիչէմը իջելը կ’ուտի զքի: 61. Իէշը (մեքէն) տիեղը կեպի, ճանաւորը թի կ’ուտիէզը, տիրուջը քէսը: 62. Հուօվը ձմիէրը ծերով կը մնու: 63. Հեծծուն հովը կը գըգըգի: 64. Մօխ իլօծ տիեղը կրօկ կը վարա: 65. Ձօյը բարնէն կը բռնվա: 66. Թօք եաշքը կը կուրնու: 67. Ծօր նստէնք ուղուրդ խուսէնք: 68. Վախցուօղը էր շքքէն կը վախի: 69. Քէչ էսիմ շուօտ հեսկցէ: 70. Հերոստը աղքատէն հալլէն չհեսկնուօր: 71. Նուր քեքէն շօտ ճանճ կը նստա: 72. Միէկ ձարքօն չը ծեփքըվէր: 73. Տուլլէն էսիր ի զինիցեք իմ աղբարը (յուտիցէք), վիրինէն գէնը իս կուտում: 74. Ադ չը սիրվէ, կուրօն կօյր էսողի: 75. Իս պաս գուտիմ իմ վիտը եօ հա խիրի: 76. Գնող ըղէ ծախօղ մ’ըննոր: 77. Իվիր մուրզօնք ի վար մուրօք, իօ պըր թքնիմ: 78. Ջուօրը աղբուրէն կը խումին: 79. Աւճէն կինէյը, ընկուզէն մեննիյը կը շաղի զհոցը: 80. Քէչ բարձէ ուշէտ դարձէ: 81. Տուօսը չեփի միէկ ձիւի: 82. Աղմշիրօ զշօնը, հատրի զվերուցը: 83. Ճամբոյը քիլիլօն, պուօրտքը տուիլօն կը թմմա: 84. Հայվանը զէր կիրուօծ մսսօրը չը մառնուօր: 85. Հերքեշը (իլէն) պարնօն ջրհուր չըն իջնէ: 86. Նա կը մըննէմ կը լուղում, նա կ’ըննիմ կը դուղում: 87. Իլէն աչքը իլէն լօյս կ’ուտու: 88. Էմըն մուրօք կ’ունունու սունտըր մը: 89. Միեմը կուվիէն, եօթը ծուվիէն: 90. Տուող ըղէ առնող մ’ըննու: 91. Իշշօն նօր ուտիլ չ’ըսլախիէր: 92. Տուող ձառը թըղ խնտու: 93. Մուրիլը գուլէյի, պաս դոռ կէյնիլ կուզի: 94. Թանճարան չեսիէր իդիդեյիս մօր ի: 95. Էկընճէն չլսողը կռնակէն կը լսի: 96. Չլեցող չուճուգէն ծեծ չըն ուտօր: 97. Խիվօն հեմօր էմըն օր զէտէյ ի: 98. Թմբկօն ձանը հարրօ կ’ուրթու: 99. Հարվունց ուգող ձանը էնոշ կուգու: 100. Դարտոկ թանաքան շոտ ձան կը հենի: 101. Լիեռը լարրօն չըգաւըշմշննօր, իսանը իսանէն կը գաւշմշննու: 102. Քօղցըր լիզզօն ուոձը ծեկէն կը հենի: 103. Կանաչը չուրէն հիտ կը վարայ: 104. Շոնը եարընէն չպեկսիեր: 105. Հընտենեթ հիտը կի խումի, ալըշւերըշ մինի: |
1. Օրը աւարտ ունի, սակայն չարը վերջ չունի…: 2. Ո՜վ կ’ուտէ ազոխը… որո՜ւ ակռան կ’ընդարմանայ…: 3. Էշէն առաջ ախոռ մի մտներ: 4. Էշը կը կապեն իր տիրոջ ըսած տեղը: 5. Պարտքերը չվճարելէն առաջ մի գովեր բարեկամդ: 6. Մի գովեր կնոջդ նախքան իր մահը: 7. Ծով չհասած մի մերկանար…: 8. Ձուկը ծովուն մէջ… տապակը կրակին վրայ…: 9. Մինչեւ մերկանամ, ինք արդէն հագուստով գետը անցաւ: 10. Խեղդուող անձը օձին նոյնիսկ կը փաթթուի: 11. Ծանր բեռը մեծ իշուն վրայ կը բեռնան: 12. Մեծ բեռը մեծ իշուն…: 13. Խենթը ըսաւ խելացին ալ հաւատաց: 14. Ստախօսը իր սուտին կը հաւատայ: 15. Ճանճը եզան կոտոշին վրայ նստած է ու հերկուած արտը կը դատէ…: 16. Էշը գուցէ Երուսաղէմ ալ երթայ, չի կրնար ուխտաւոր դառնալ: 17. Ծոծրակդ եթէ առանց հայելիի կրցար տեսնել, այդ ալ կը տեսնես…: 18. Ան, մեր կթան կովն է…: 19. Անխելք անձը ջուրը քթոցով կը փոխադրէ..: 20. Իշուն հարսանիքի հրաւիրած են… ուրեմն 21. Իշուն քեռի կը կոչեն մինչեւ ջուրը (գետը) անցնին: 22. էշը նոյն ինկած տեղը անգամ մըն ալ չիյնար: 23. Էշ մը չունեցողը առնուազն փեսացու (փեսայ) մը թող ունենայ: 24. Լուրը փոքրիկէն ստացիր: 25. Ծով տարաւ զիս, սակայն ծարաւի դարձուց…: 26. Եփելու համար բոլորը նոյն ջուրէն կը գործածեն: 27. Ամէն օր տանձ չեն ուտէր, օր մըն ալ անոր կոթը կ՚ուտեն: 28. Ծառը ըսաւ. “կացինին կոթը նոյնիսկ մեզմէ է”…: 29. Հաւը մինչեւ իսկ իր երազին մէջ կորեկ կը տեսնէ: 30. Ձմրան, հաւերուն ջուր տուող շատ կ՚ըլլայ…: 31. Հաւուն ձագերը աշնան կը հաշուեն: 32. Որսորդին կինը մէկ ձեռքով կը շաղէ հացը. (որսորդին տան ալիւրը քիչ կ՛ըլլայ): 33. Առանց կրակի ծուխ չ՛ելլեր: 34. Սոխ ու սխտոր չուտողը չի հոտիր: 35. Ձուկը ըսեր է, զիս ուտողը թող չկշտանայ ու զիս որսացողը թող չհարստանայ (յաջողութիւն չգտնէ): 36. Աղքատին երեսը չի խնդար (պաղ կ՛ըլլայ): 37. Անամօթ մարդուն երեսին թքնէ, “անձրեւ կու գայ” կ՛ըսէ: 38. Մէկ ձեռքը միւս ձեռքը կը լուայ: 39. Հաջող շունը չի խածներ: 40. Ձուկը գլուխէն կը հոտի: 41. Կատուն եօթը ոգի կ՛ունենայ: 42. Փոխ առնուած ձիուն նստողը, անոր վրայէն շուտ կ՛իջնէ: 43. Հաջող շունը հիւր կը բերէ: 44. Խոզը նախքան պարտէզ մտնէ պէտք է որսալ. (ամէն բան ընել ճիշդ ժամանակին): 45. Մէկ ծաղիկով գարուն չի գար: 46. Ծովէն սուրճի գաւաթ մը ջուր դուրս բերաւ: 47. Երկաթագործի գործատղին կանաչ վարունգ մը երբ տեսնես զայն մի բռներ, որովհետեւ տաք կ’ըլլայ: 48. Նուէրին վատը չ’ըլլար, գուցէ ան փտած ընկոյզ մը ըլլայ: 49. Ուր որ երթաս նուէր մը տար, գուցէ ան քարի կտոր մը ըլլայ: 50. Դանակը իր սողինը չի կոփեր: 51. Ինչ ցանես ան կը հնցես: 52. Մզկիթին ձէթը թող թափի, բայց մեր օղին թող չթափի: 53. Աւազանը մինչեւ չպղտորի չի յստականար: 54. Պտղատու ծառը շատ կը քարկոծեն: 55. Կուշտ անձը անօթիին վիճակը չի հասկնար: 56. Պտուղ չտուող ծառը կը կոտրեն: 57. Շատ խօսողը շատ կը սխալի: 58. Վերմակիդ համեմատ ոտքդ երկարէ: 59. Գլուխ քերելու ժամանակ չունի: 60. Եթէ եղունգ ունիս գլուխդ քերէ, այլապէս ոջիլը (մլուկը) կ’ուտէ քեզ: 61. Աւանակը ոչխարը կապելիք տեղը կապէ ու եթէ գազանը յօշոտէ զինք, այն ժամանակ տիրոջը քսակէն կ’երթայ: 62. Հաւը ձմրան ծարաւ կը մնայ: 63. Ածող հաւը կը կտկտայ: 64. Այն տեղը ուր կը մխայ, ըսել է թէ հոն կրակ կայ: 65. Ձուկը բերնէն կը բռնուի: 66. Թքնէ աչքին մէջ կը կուրանայ (ինքզինքը տեսնող անձին): 67. Ծուռ նստինք շիտակ խօսինք: 68. Վախկոտ անձը նոյնիսկ իր ստուերէն կը վախնայ: 69. Քիչ ըսեմ շատ հասկցիր… 70. Հարուստ անձը աղքատին վիճակէն չի հասկնար: 71. Նոր աղբին վրայ շատ ճանճ կը նստի: 72. Մէկ ձեռքով չի ծափահարուիր: 73. Որթատունկը ըսեր է մորթեցէք (յօտեցէք) եղբայրս, արեան գինը ես կու տամ… 74. Կոյրին �դուն կոյր ես� ըսողը չի սիրուիր: 75. Ես միայն գիտեմ (կը զգամ) իմ ոտքիս խոցը: 76. Գնող եղիր վաճառող մի ըլլար… 77. Վերը պեխ վարը մօրուք, ուր պիտի թքնեմ: 78. Ջուրը աղբիւրէն կը խմեն: 79. Որսորդին տիկինը, հացին խմորը ընկոյիզի պատեանին (կեղեւին) մէջ կը շաղէ: 80. Քիչ բեռցիր բայց արագ (շուտով) վերադարձիր: 81. Տասը չափէ մէկ ձեւէ: 82. Շան մասին խօսած ժամանակ, գաւազանը պատրաստէ: 83. Ճանապարհը քալելով, իսկ պարտքը վճառելով կը լմննայ: 84. Անասունը իր կերած մսուրը (տեղը) չի մոռնար: 85. Ուրիշի պարանով ջրհոր չեն իջներ: 86. Ոչ մտնելով կը լողամ, ոչ ալ ելլելով կը դողամ: 87. Օտարին աչքը միայն օտարին լոյս կու տայ: (Ուրիշը քեզի օգուտ չունի): 88. Իւրաքանչիւր մօրուք իրեն յատուկ սանտր մը կ’ունենայ: 89. Մէկ հատ կովէն, եօթը հատ ծովէն: 90. Տուող եղիր, առնող մի ըլլար: 91. Իշուն նուռ ուտել չի վայելեր: 92. Տուող ձեռքը թող խնդա: 93. Մուրալը հեշտ է, սակայն դրան դիմաց կանգնիլ կը պահանջէ: 94. Կաթսան չ’ըսեր թէ իմ յատակս (ետեւս) մուր է: 95. Ականջէն չլսողը կռնակէն կը լսէ (ծեծ ուտելով կը հասկնայ): 96. Չլացող մանուկին կաթ չեն տար: 97. Խենթ մարդուն համար ամէն օր զատիկ է: 98. Թմբուկին բոմբիւնը հեռուները կը հասնի: 99. Հեռուէն եկող ձայնը գեղեցիկ կը հնչէ: 100. Դատարկ սնտուկը (արկղը) շատ ձայն կը հանէ: 101. Լեռը լերան չի հանդիպիր, սակայն մարդը մարդուն կը հանդիպի: 102. Քաղցր լեզուն օձը ծակէն կը հանէ: 103. Կանաչը չորին հետ կ’այրի: 104. Շան վէրքերը չեն պակսիր: 105. Հարազատիդ հետ հացկերոյթ կատարէ, սակայն անոր հետ առուծախ մի ըներ: |